USG W 12-13 TYGODNIU CIĄŻY: najświeższe informacje, zdjęcia, video o USG W 12-13 TYGODNIU CIĄŻY; Usg 13 tydzień ciąży 5. tydzień ciąży. Płód bardzo szybko rośnie – na początku tego tygodnia ma 4–5 mm, a pod koniec 11–14 mm (od czubka głowy do pupy, czyli bez nóg – tak liczy się długość płodu do końca ciąży). Pojawiają się zawiązki kończyn (najpierw ramion, a później nóg), które wyglądają jak króciutkie płetwy. 22 tydzień ciąży bliźniaczej. W drugim trymestrze ciąży bliźniaczej kobieta może przytyć 8,5-10 kg. Na etapie 22 tygodnia ciąży przyrostu wagi nie jest jednak duży. W ciąży z trojaczkami można przytyć nawet 13,5 kg (lub więcej). Drugi trymestr to dobry czas na cieszenie się ciążą. Badanie wykonuje się od 20 do 22 tygodnia ciąży. Badanie można wykonać już w 18 tygodniu ciąży, ale specjalista, który przeprowadzał je u mnie jest zdania, że to właśnie 20-22 tydzień ciąży jest najodpowiedniejszym terminem, ponieważ wcześniej mało widać. Koszt: 250 zł. Trzynasty tydzień po zapłodnieniu bywa liczony jako piętnasty tydzień ciąży, ze względu na trudności z określeniem przez lekarza dokładnego momentu owulacji i zapłodnienia. Dokładne wytłumaczenie sposobu liczenia ciąży zostało opisane w poprzednim artykule. Wiek ciąży i termin porodu mogą być korygowane na podstawie pomiaru Termin porodu obliczany na podstawie miesiączki i badania USG może się różnić. Jeśli jest on odmienny już w 1 trymestrze ciąży, przyczyną może być nieregularność cykli miesięcznych. Często zdarza się też tak, że przyszła mama nie jest pewna daty ostatniej miesiączki. Dlatego problemy z oceną wieku ciąży na jej podstawie Po pierwszym USG lekarz może mieć dla Ciebie niespodziankę - dwa bijące serduszka. Więcej o 8. tygodniu ciąży przeczytasz na http://ebobas.pl/kalendarz/ciazy/8 Badania naukowców z Durham wskazują na kolejne możliwe negatywne palenia papierosów przez kobiety w ciąży. Wcześniej wykazano, że palenie papierosów w ciąży skutkuje niedostarczaniem dziecku optymalnej ilości tlenu i składników odżywczych. Po porodzie u dziecka może pojawić się astma i problemy z koncentracją. 28. tydzień ciąży. Pod koniec tego tygodnia dziecko waży już ponad kilogram, a wymiar CHL to ponad 36 cm. W ciele dziecka zachodzą ważne zmiany. Zanika meszek płodowy, intensywnie rosną włosy i paznokcie. Dziewczynki mają wykształcone narządy rozrodcze, a u większości chłopców jądra z jamy brzusznej przemieszczają się do moszny. Rozwojowi układu nerwowego towarzyszy rozwój kolejnych partii mięśni, w tym mięśni twarzy. Dziecko jest w stanie wyrażać emocje przez robienie min – potrafi już się skrzywić czy zmarszczyć brwi. Przeprowadzone w 16 tygodniu ciąży USG umożliwia już zazwyczaj rozpoznanie płci dziecka, choć nadal może się okazać, że jest nOI9GfX. 13 tydzień ciąży to 11 tydzień życia dziecka. Kończy się 3 miesiąc ciąży i pierwszy trymestr, a wraz z nim okres kształtowania się wszystkich podstawowych struktur płodu. Teraz będzie on przede wszystkim rosnąć i nabierać masy, chociaż poszczególne układy nadal będą się rozwijać i podejmować swoje funkcje. Koniec pierwszego trymestru to przyjemny moment dla większości kobiet — zwykle powoli ustępują uciążliwe dolegliwości jak mdłości czy parcie na mocz, wiele przyszłych mam odczuwa przypływ energii i mniej martwi się ryzykiem utraty ciąży, które znacząco spada. Warto również powoli zatroszczyć się o stan skóry, która w drugim trymestrze będzie narażona na powstawanie rozstępów i przebarwień. Sprawdź też, jakie funkcje pełni płyn owodniowy oraz jak może pomóc w diagnostyce wad genetycznych i rozwojowych płodu. Jak rozwija się płód w 13 tygodniu ciąży? Jak wygląda płód w 13 tygodniu ciąży? Objawy w 13 tygodniu ciąży Czym jest płyn owodniowy? Jaką rolę pełni płyn owodniowy? Co znajduje się w płynie owodniowym? Jak rozwija się płód w 13 tygodniu ciąży? 13 tydzień ciąży to 11 tydzień życia płodu. Kończy się już 3 miesiąc ciąży i pierwszy trymestr. Od tego tygodnia znacząco maleje ryzyko poronienia (aż o 80%)1. Na koniec pierwszego trymestru ukształtowana jest już większość narządów i układów dziecka, które zaczynają stopniowo samodzielnie funkcjonować. Nadal jednak rozwijają się układ oddechowy, mózg i rdzeń kręgowy, a także oczy czy aparat słuchowy2. W 13 tygodniu ciąży zauważalny jest przede wszystkim wyraźny wzrost ciała, dzięki czemu powoli głowa dziecka — do tej pory stanowiąca mniej więcej połowę całej jego wielkości — zacznie być bardziej proporcjonalna. Uwagę zwraca także stopniowe wydłużanie się kończyn dolnych, które wcześniej były bardzo szczupłe i krótkie w stosunku do reszty ciała płodu. Kończyny górne natomiast mają już w tym momencie prawie docelową długość. Powoli formują się paznokcie dłoni i stóp. Coraz lepiej ukształtowana jest już szyja3. Około 13 tygodnia ciąży u płodów płci żeńskiej z przewodów przyśródnerczowych formują się jajowody oraz macica Jest to możliwe dzięki działaniu estrogenów pochodzących od matki. Zanikają przewody śródnerczowe, a estrogeny pochodzące z łożyska umożliwiają powstanie z guzka płciowego warg sromowych, łechtaczki oraz przedsionkowej części pochwy. Natomiast u płodów męskich, pod wpływem wydzielanego od około 11 tygodnia ciąży testosteronu, przewód śródnerczowy przekształca się w przewód najądrza, nasieniowód oraz przewód wytryskowy. Zanikają przewody przyśródnerczowe, a z guzka płciowego tworzy się prącie. Zewnętrzne narządy płciowe są już zatem zróżnicowane, chociaż określenie płci nadal obarczone jest ryzykiem błędu4. Warto wiedzieć Poronienie po 12 tygodniu ciąży O poronieniu mówimy, kiedy do zakończenia ciąży doszło przed upłynięciem jej 22 tygodnia. Za kryterium uznawana jest także masa płodu: poniżej 500 gramów. Zdecydowana większość poronień ma miejsce w pierwszych 12 tygodniach ciąży. Kiedy jednak do poronienia dojdzie po 12 tygodniu ciąży, określa się je mianem poronienia późnego. O ile w przypadku poronienia wczesnego, czyli mającego miejsce do 12 tygodnia ciąży, przyczyną są najczęściej anomalie chromosomowe, o tyle przy poronieniu późnym większą rolę odgrywają wady anatomiczne kobiety, zwłaszcza niewydolność szyjki macicy. Może być ona spowodowana – urazami po porodzie, – niedorozwojem szyki macicy, – mechanicznymi uszkodzeniami, do których doszło np. podczas zabiegów chirurgicznych. Źródło: Lewicka Magdalena, Sulima Magdalena, Pyć Maria, Stawarz Barbara, Charakterystyka poronień i prawa przysługujące kobiecie po stracie ciąży, W 13 tygodniu ciąży płód intensywnie się porusza, chociaż kobieta jeszcze tego nie odczuwa. Co ciekawe, reaguje już na bodźce. Są to instynktowne reakcje, polegające np. na przemieszczeniu się, kiedy lekarz uciśnie brzuch kobiety, albo kiedy sam płód dotknie dłonią swojej twarzy. Przypuszczalnie do około 24 tygodnia ciąży płód nie odczuwa bólu5. Czym są poronienia nawykowe? Poronienia nawykowe nazywane są również nawracającymi. Mówimy o nich, kiedy u tej samej kobiety dojdzie do utraty trzech lub więcej następujących po sobie ciąż. Taka sytuacja dotyczy ok. 1-2% kobiet, a poronienia tego typu zdarzają się zwykle na wczesnym etapie ciąży — najczęściej podczas USG nie jest możliwe uwidocznienie zarodka. Warto wiedzieć, że to, jak przebiegła pierwsza ciąża, nie pozostaje bez wpływu na przebieg kolejnych: w przypadku kobiety, która już raz poroniła, ryzyko kolejnego poronienia znacząco wzrasta. Im więcej razy do tego doszło, tym większe jest prawdopodobieństwo, że ciąża znów zakończy się na zbyt wczesnym etapie. Przyczyny poronień nawykowych nie są jednoznacznie określone. Przyjmuje się, że dużą rolę odgrywać mogą czynniki immunologiczne, takie jak: – przeciwciała antyfosfolipidowe, – przeciwciała antykardiolipinowe, – immunizacja czynnikiem Rh. W takiej sytuacji płód może zostać „odrzucony” jako „ciało obce” w organizmie matki. Przyczyn poronień nawracających upatruje się również w zaburzeniach hormonalnych, zwłaszcza tych dotyczących funkcjonowania ciałka żółtego oraz fazy lutealnej cyklu miesiączkowego: – hiperandrogenizm, – hiperprolaktynemia, – PCOS, czyli zespół policystycznych jajników, – niewydolność lutealna. Kolejny czynnik ryzyka, mogący mieć wpływ na poronienia nawracające, to wady anatomiczne macicy, a w szczególności: – przegroda macicy, – również macica łukowata. Źródła: Lewicka Magdalena, Sulima Magdalena, Pyć Maria, Stawarz Barbara, Charakterystyka poronień i prawa przysługujące kobiecie po stracie ciąży, Branch Ware, Gibson Mark, Silver Robert, Poronienia nawracające, przedruk z The New England Journal of Medicine, 1. Lewicka Magdalena, Sulima Magdalena, Pyć Maria, Stawarz Barbara, Charakterystyka poronień i prawa przysługujące kobiecie po stracie ciąży, 2 .Miller, Hanretty, Położnictwo ilustrowane, Libramed, Warszawa 2000 r. 3. Hieronim Bartel, Embriologia: podręcznik dla studentów, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 2012 4. rof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich 5. Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016 Jak wygląda płód w 13 tygodniu ciąży? W 13 tygodniu ciąży płód ma około 75 mm i waży mniej więcej 25 gramów6. Warto pamiętać, że w tym momencie wielkości te są jedynie orientacyjne, ponieważ tempo wzrostu i nabierania masy przez płód jest kwestią indywidualną, warunkowaną wieloma różnymi czynnikami. Pod koniec pierwszego trymestru płód zdecydowanie przypomina małego człowieka. W ostatnim czasie znacząco wzrosła jego wielkość i masa ciała, a głowa stopniowo staje się bardziej proporcjonalna w stosunku do całości. Wyraźnie widoczna jest szyja, sylwetka staje się nieco bardziej wyprostowana. Możemy dostrzec dobrze zarysowany profil, policzki stają się pełniejsze, oczy — choć nadal szeroko rozstawione i zamknięte — zwrócone są ku przodowi, uszy znajdują się już nieco wyżej, bliżej swojego docelowego miejsca. Kończyny górne są już niemal docelowej wielkości; można wyróżnić nadgarstek i łokieć, a także policzyć palce. Kończyny dolne rozwijają się nieco dłużej, jednak powoli również one nabierają masy7. Możliwe jest dostrzeżenie zewnętrznych narządów płciowych, jednak dla pewności lepiej jest zaczekać jeszcze chwilę z oceną płci dziecka. 6. , Hieronim Bartel, Embriologia: podręcznik dla studentów, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 2012 7. Hieronim Bartel, Embriologia: podręcznik dla studentów, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 2012, Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016 Objawy w 13 tygodniu ciąży Koniec pierwszego trymestru oraz trymestr drugi to z reguły czas, kiedy kobiety ciężarne czują się najlepiej. Zazwyczaj przestają im w tym czasie towarzyszyć nudności i wymioty. Macica unosi się i przestaje uciskać pęcherz, dzięki czemu parcie na mocz nie jest już tak uciążliwe. Powoli zmniejsza się też „huśtawka nastrojów”. Dodatkowo znaczący spadek ryzyka poronienia sprawia, że przyszli rodzice mniej obawiają się straty ciąży i często decydują się na poinformowanie rodziny o dziecku. Kobieta jest już przyzwyczajona do nowej sytuacji, podchodzi do niej spokojniej i może odczuwać przypływ energii. Często w tym okresie kobiety chętnie podejmują aktywność seksualną. W 13 tygodniu ciąży macica jest już większa niż duży grejpfrut, ale wciąż mniejsza niż mały melon. Jej powiększenie można wyczuć przez powłoki brzuszne — dno macicy znajduje się tuż nad spojeniem łonowym. Powiększająca się macica może niekiedy powodować uczucie rozpierania czy lekkie skurcze, nie jest to jednak powód do niepokoju. Natomiast każdy silny lub trwający długo ból brzucha, szczególnie połączony z krwawieniem, należy skonsultować z lekarzem. Między 12 a 18 tygodniem ciąży mogą się już pojawić dolegliwości związane z bólem pleców. Najczęściej są to bóle okolicy lędźwiowej, krzyżowej i biodrowej, mogą też promieniować do pośladków. Wynikają one z licznych zmian zachodzących w organizmie kobiety w trakcie rozwijającej się ciąży. Są to – przyrost wagi, – również zmiany mechaniczne; poprzez zmianę postawy ciała (przodopochylenie miednicy i hiperlordoza lędźwiowa) organizm próbuje uzyskać równowagę i kompensować wysunięcie do przodu powiększającej się macicy i dużych piersi, – zmiany w układzie mięśniowo-powięziowym; przez zatrzymywanie płynów ścięgna oraz więzadła stają się rozluźnione i rozpulchnione, nie są w stanie w pełni prawidłowo podtrzymywać tkanek, – także zmiany w układzie kostno-stawowym; tkanki chrzęstna i kostna również są rozmiękczone, rozluźnione i rozrośnięte, zwłaszcza w obrębie spojenia łonowego czy krążków i więzadeł międzykręgowych8. Pod koniec I trymestru waga kobiety wzrasta zwykle dość nieznacznie, o około 1,5 kg. Wynika to na razie głównie z zatrzymywania płynów oraz zaparć i wzdęć. Jednak nawet niewielki spadek wagi w pierwszym trymestrze nie jest niczym niepokojącym — część kobiet, ze względu na nudności czy wymioty, je w tym czasie znacznie mniej. Kiedy te objawy ustępują, szczególnie ważne jest zadbanie o zbilansowaną dietę. W 13 tygodniu ciąży kobieta może już zauważyć, że niektóre ubrania robią się na nią za ciasne w talii. Z zatrzymywaniem wody wiązać się może powstawanie obrzęków. Chociaż największy problem stanowią one w drugiej połowie ciąży, już teraz pojawiać się mogą u niektórych kobiet. Nie powinny nas niepokoić, jeżeli są nieznaczne, dotyczą głównie kończyn dolnych lub górnych i ustępują po wypoczynku nocnym. Są one naturalnym następstwem zatrzymywania wody i sodu w organizmie oraz utrudnionego podczas ciąży odpływu żylnego. Jeśli jednak obrzęki są silne i utrzymują się ponad dobę, warto skonsultować tę sytuację z lekarzem9. Kolejną dolegliwością związaną z układem krążenia są żylaki — ich powstawaniu można zapobiegać, nosząc specjalne rajstopy przeciwżylakowe, unikając zakładania nogi na nogę oraz długiego przebywania w pozycji siedzącej lub stojącej. Na przełomie I i II trymestru niektóre kobiety mogą już zaobserwować u siebie pierwsze przebarwienia skórne, spowodowane wzrostem pigmentacji skóry podczas ciąży. Odpowiedzialne za wydzielanie pigmentu melanocyty zostają pobudzone przez wysoki poziom estrogenów — wokół brodawek sutkowych może pojawić się ciemna otoczka, pociemnieć mogą też blizny, pieprzyki czy posiadane przez kobietę znamiona. Nieco później u wielu kobiet pojawi się linea nigra, czyli ciemna linia biegnąca od pępka w dół. Odkładanie melaniny może mieć miejsce także w okolicy narządów płciowych oraz odbytu. Jednym z charakterystycznych rodzajów przebarwień jest tzw. ostuda, czyli przebarwienia na twarzy: w okolicy policzków, nosa oraz czoła. Ostuda zazwyczaj pojawia się w pierwszych tygodniach drugiego trymestru10. Zatrzymanie wody w ciąży Ciąża to czas, kiedy zapotrzebowanie organizmu kobiety na wodę znacząco wzrasta — już od I trymestru. Wynika to z wielu czynników jak – zwiększenie objętości krwi krążącej, – zwiększenie masy narządów kobiety, – wzrost płodu. Woda już w pierwszym trymestrze odgrywa ogromną rolę w prawidłowym rozwoju zarodka i płodu: – jest podstawowym składnikiem płynu pęcherzykowego, – jest niezbędna podczas transportu zapłodnionej komórki jajowej do macicy, – umożliwia wymianę kluczowych składników odżywczych i gazów, – wpływa pozytywnie na regulację ilości płynu owodniowego. Fizjologiczne zatrzymywanie wody, przede wszystkim w przestrzeni pozanaczyniowej, pozwala na zabezpieczenie potrzeb dziecka. Duży wpływ na zatrzymywanie wody ma hormon o nazwie aldosteron, odpowiedzialny za mniejsze wydalanie sodu. Jego stężenie wzrasta w pierwszym trymestrze o ok. 10% w porównaniu z okresem przed ciążą. Co ciekawe, na początku II trymestru obniża się próg odczuwania pragnienia — to naturalny sygnał do organizmu, by uzupełniał zapasy wody. Uwaga! Uczucie „opuchnięcia”, obrzęki nóg czy inne objawy zatrzymywania wody nie powinny być przyczyną picia mniejszej ilości wody — wręcz przeciwnie! Zmniejszenie ilości wypijanej wody będzie miało odwrotny skutek; organizm będzie jeszcze intensywniej dążył do jej zatrzymania. Wodę należy pić regularnie, małymi łykami. Wypijanie dużej ilości wody ma wiele dodatkowych plusów dla kobiet w ciąży: – pomoc w walce z uciążliwymi zaparciami, – także zapobieganie problemom z układem moczowym, – utrzymywanie prawidłowej masy ciała, – również brak problemów z laktacją. Źródło: Karowicz-Bilińska Agata, Woda i jej znaczenie dla organizmu kobiety, materiały ze strony Koniec pierwszego i początek drugiego trymestru jest też ostatnim momentem, aby wdrożyć profilaktykę rozstępów. Rozstępy skórne są normalnym zjawiskiem dotyczącym większości ciężarnych. Pojawiają się w miejscach odkładania tkanki tłuszczowej, czyli zwłaszcza na piersiach oraz brzuchu, w wyniku działania hormonów powodujących naruszenie struktury włókien kolagenowych. Pierwszy raz możemy zauważyć je zwykle w II trymestrze, kiedy płód intensywnie rośnie, a wraz z nim brzuch kobiety11. Wyglądają one jak podłużne zagłębienia w kształcie smug, które po porodzie zmienią się w białe prążki. Warto pamiętać, że żadne kosmetyki nie są w stanie całkowicie zapobiec powstawaniu rozstępów — mogą jednak znacząco poprawić kondycję skóry, zniwelować swędzenie i sprawić, że po porodzie szybciej wrócimy do formy. Pod koniec I trymestru kobiecie nadal towarzyszyć mogą takie dolegliwości jak zaparcia, zgaga, zmęczenie i drażliwość, duszności, zawroty głowy i zadyszka. Piersi wciąż są obrzmiałe, wkrótce jednak tępo ich wzrostu może znacznie spaść — zazwyczaj najbardziej powiększają się w pierwszym trymestrze i pod koniec ciąży, jednak jest to kwestia indywidualna. 8, 9. Urtnowska Katarzyna, Bułatowicz Irena, Radzimińska Agnieszka, Woźniak Magdalena, Wiśniewski Jacek, Zukow Walery, Fizjologiczne zmiany w układzie ruchu ciężarnej oraz związane z tym dolegliwości bólowe odcinka lędźwiowo-krzyżowego, 10. Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016, prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich 11. prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich Czym jest płyn owodniowy? Znajdujący się w worku owodniowym płyn owodniowy to przejrzysta ciecz o żółtawym zabarwieniu. Jest on niezwykle istotny z punktu widzenia prawidłowego rozwoju płodu, któremu zapewnia odpowiednie warunki do życia. Skąd się bierze płyn owodniowy? Ma on kilka źródeł na różnych etapach zaawansowania ciąży. – I trymestr: powierzchnia płodowa kosmówki, materiał transportowany przez błony płodowe od matki, wydzielanie przez powierzchnię ciała zarodka, a potem płodu. – II trymestr: płuca oraz mocz płodu. – III trymestr: płuca oraz mocz płodu, a także jego jama ustna i nosowa. Od II trymestru możemy mówić również o resorpcji, czyli wchłanianiu, płynu owodniowego. Dzieje się to poprzez połykanie płynu owodniowego przez płód, a w III trymestrze także transport śródbłonowy i przezbłonowy. Płód zaczyna połykać płyn owodniowy już w I trymestrze, jednak na początku połykane objętości są niewielkie, a ruchy nieskoordynowane. Ponieważ na tym początkowym etapie ilość wydalanego moczu jest znacznie większa niż ilość połykanego płynu owodniowego, w I i II trymestrze ilość płynu owodniowego stopniowo wrasta — aż do III trymestru, kiedy odruch połykania będzie już dobrze opanowany12. 12. prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich Jaką rolę pełni płyn owodniowy? Płyn owodniowy pełni wiele istotnych funkcji. Wśród nich wymienić można – ochrona przed zakażeniami (posiada właściwości antybakteryjne), – przed urazami mechanicznymi: bezpieczne poruszanie się i trening mięśniowy, – ochrona przed urazami związanymi z urazami matczynego brzucha, – także ochrona pępowiny przed uciskiem, – jest magazynem substancji odżywczych i płynów niezbędnych do rozwoju płodu, – zapewnia potrzebne czynniki wzrostu, bez których nie byłby możliwy rozwój płuc, układu mięśniowo-szkieletowego oraz układu pokarmowego13, – również pomaga w utrzymaniu względnie stałej temperatury14. Płyn owodniowy a badania prenatalne W płynie owodniowym znajdują się upostaciowione elementy płynu owodniowego, czyli komórki płodu, pochodzące ze skóry czy układu pokarmowego bądź moczowo-płciowego. Pobierając próbkę płynu owodniowego, można zatem pozyskać komórki płodu. Po odpowiednim przygotowaniu możliwe jest zbadanie zestawu chromosomów płodu — w ten sposób określamy jego kariotyp. Dzięki temu jesteśmy w stanie na dość wczesnym etapie ciąży wykryć wiele poważnych wad np. zespół Downa, Edwardsa czy Turnera, wady cewy nerwowej, wady genetyczne wywołujące choroby metaboliczne czy inne wady rozwojowe. Na podstawie badania płynu owodniowego możliwe jest przeprowadzenie testu mającego na celu ocenę dojrzałości płuc płodu. Warto wiedzieć, że niedojrzałość układu oddechowego to jedna z ważnych przyczyn zachorowalności i umieralności okołoporodowej. Badanie płynu owodniowego może być też wykorzystane do oceny zagrożenia zakażeniem bakteriami czy wirusami. Płyn owodniowy pobiera się podczas badania nazywanego amniopunkcją lub amniocentezą — jest to badanie inwazyjne, przeprowadzane najczęściej między 13 a 19 tygodniem ciąży. Źródło: prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Płyn owodniowy zapewnia dwa rodzaje bariery immunologicznej. – Obrona immunologiczna nieswoista: zapewnia pierwszą ochronę przed patogenami, dzięki zawartości licznych substancji o działaniu przeciwbakteryjnym (np. peptydów), enzymów, barier natury fizjologicznej oraz anatomicznej. – Obrona immunologiczna swoista: działa na zasadzie odporności humoralnej, czyli polegającej na wytwarzaniu przeciwciał, których zadaniem jest zaatakowanie potencjalnie groźnych dla organizmu komórek. W płynie owodniowym znajdują się immunoglobuliny ( IgG, IgA czy IgM), w większości pochodzenia matczynego15. 13. 14. Moore, Persaud, Torchia, Embriologia i wady wrodzone, Elsevier Urban&Partner 15. prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich Co znajduje się w płynie owodniowym? Zdecydowaną większość płynu owodniowego stanowi woda: jest to aż 98-99% objętości. Resztę stanowią związki organiczne oraz sole mineralne. Możemy znaleźć w nim: – białka, – aminokwasy, – również elektrolity, – węglowodany ( glukoza), – lipidy, – hormony (HCG, estrogeny, progesteron, kortyzol, testosteron, prolaktyna, laktogen łożyskowy, hormony tarczycy), – także witaminy ( witamina A, B1, C czy śladowe ilości witaminy E i kwasu foliowego), – mocznik oraz kwas moczowy (ich stężenie wzrasta wraz z rozwojem ciąży), – również enzymy, – upostaciowione elementy płynu owodniowego (czyli np. włosy płodu, bakterie, komórki płodu itp.)16. Nieprawidłowa ilość płynu owodniowego Odpowiednia ilość płynu owodniowego jest bardzo istotna dla prawidłowego wzrostu i rozwoju płodu. – O małowodziu, nazywanym też skąpowodziem, mówimy w przypadku zbyt małej ilości płynu owodniowego. Jego przyczyną jest zazwyczaj zbyt wczesne pęknięcie błony owodniowo-kosmówkowej, niewydolność łożyskowa, a także nieutworzenie się nerki u płodu (brak moczu) czy niedrożność dróg moczowych płodu. Skąpowodzie może stać się przyczyną takich powikłań jak nieprawidłowy rozwój płuc, wady kończyn i defekty twarzy. Płód może być uciskany przez ścianę macicy, ponieważ pozbawiony jest zabezpieczenia w postaci właściwej ilości płynu. – Wielowodzie to sytuacja odwrotna, w której płynu owodniowego jest zbyt wiele. Większość takich przypadków ma niewyjaśnione przyczyny. Część związana jest z wadami matczynymi, inne z płodowymi np. poważnymi wadami układu nerwowego czy brakiem przełyku (niemożność połykania płynu przez płód). Oceny objętości płynu owodniowego dokonuje się rutynowo podczas badania ultrasonograficznego. Stosuje się tutaj przede wszystkim metodę największej pojedynczej kieszonki płynu owodniowego (SDP) oraz indeks płynu owodniowego (AFI). Ocena objętości płynu owodniowego jest szczególnie istotna u kobiet cierpiących z powodu: – nadciśnienia tętniczego, – cukrzycy, – również niewydolności nerek, – nadczynności tarczycy, – zespołu antyfosfolipidowego, – siniczej wady serca, – tocznia rumieniowatego układowego, – także hemoglobinopatii. 16. prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich Źródła: – Branch Ware, Gibson Mark, Silver Robert, Poronienia nawracające, przedruk z The New England Journal of Medicine, – prof. dr hab. Grzegorz H. Bręborowicz Położnictwo i ginekologia tom I, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich – Hieronim Bartel, Embriologia: podręcznik dla studentów, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 2012 – Karowicz-Bilińska Agata, Woda i jej znaczenie dla organizmu kobiety, materiały ze strony – Lewicka Magdalena, Sulima Magdalena, Pyć Maria, Stawarz Barbara, Charakterystyka poronień i prawa przysługujące kobiecie po stracie ciąży, – Miller, Hanretty, Położnictwo ilustrowane, Libramed, Warszawa 2000 r. – Moore, Persaud, Torchia, Embriologia i wady wrodzone, Elsevier Urban&Partner – Regan Lesley, Twoja ciąża tydzień po tygodniu, Esteri, Wrocław 2016 – Urtnowska Katarzyna, Bułatowicz Irena, Radzimińska Agnieszka, Woźniak Magdalena, Wiśniewski Jacek, Zukow Walery, Fizjologiczne zmiany w układzie ruchu ciężarnej oraz związane z tym dolegliwości bólowe odcinka lędźwiowo-krzyżowego, – Autor: 13. tydzień ciąży to ostatni miesiąc pierwszego trymestru. Możesz wreszcie spać spokojnie, mija bowiem okres największego ryzyka poronienia i wystąpienia wad genetycznych. Twoje dziecko jest już ukształtowane i dość duże. Zobacz najważniejsze zalecenia dla kobiet w 13. tygodniu ciąży. 13. tydzień ciąży Spis treści13 tydzień ciąży: jak rozwija się dziecko?13 tydzień ciąży: co się dzieje z tobą?Z czego wynika tkliwość piersi w ciąży?13 tydzień ciąży: najważniejsze zalecenia 13 tydzień ciąży: jak rozwija się dziecko? Płód w 13. tygodniu ciąży ma około 80 mm i waży ok. 15-20 g, jest więc wielkości mandarynki. Choć jest już dość duży i ukształtowany, ma wszystkie narządy, to jednak nadal jest całkowicie uzależniony od organizmu mamy. To od niego za pośrednictwem łożyska otrzymuje tlen i składniki odżywcze, bez których by nie przeżył. Łożysko zaczyna działać ok. 13. tygodnia ciąży, kiedy osiąga pełna dojrzałość i przejmuję rolę kosmków łożyskowych. Jest połączone naczyniami krwionośnymi ze ścianą macicy. Twoje dziecko potrafi już bardzo wiele: umie poruszać się, choć tego jeszcze nie czujesz, macha paluszkami, kończynami, rusza główką. Bez ruchu potrafi wytrzymać zaledwie kilkanaście minut. Te ćwiczenia wzmacniają jego mięśnie. Jelita nadal przesuwają się w głąb jamy brzusznej, wątroba zaczyna produkować żółć, a trzustka – insulinę, zmienia się twarz dziecka – oczy przesuwają się w stronę nosa, a uszy – na boki głowy, czyli tak, gdzie będą umiejscowione ostatecznie. Chociaż uszy są już wykształcone, to jednak zmysł słuchu jeszcze nie pracuje, mimo to malec reaguje na dźwięki. Prawdopodobnie płód odbiera je jako drgania swoją skórą, wykształca się u niego odruch noworodkowy szukania piersi. Gdy niechcący dotknie buzią ściany macicy, odwraca główkę tak, jak noworodek szukający źródła pożywienia. 13 tydzień ciąży: co się dzieje z tobą? W 13. tygodniu ciąży, jak już wiesz, zaczyna działać łożysko, które staje się też coraz większe. Może to u ciebie powodować zmęczenie i osłabienie. Dlatego warto teraz wypoczywać i ucinać sobie popołudniowe drzemki, które wzmocnią organizm i ułatwia ci codzienne funkcjonowanie. Jesteś teraz w 13. tygodniu, czyli kończysz 3. miesiąc ciąży Chociaż dziecko ma wielkość mandarynki, to jednak twoja macica jest większa – ma wielkość melona. Dlatego bez problemu mieszczą się w niej oprócz płodu, wody owodniowe i łożysko. W 13. tygodniu ciąży możesz mieć nadal problemy z zaparciami i zgagą, powinny jednak powoli ustępować poranne mdłości. Mdłości w ciąży: 10 sposobów na nudności To dlatego, że produkcja hormonu hCG, odpowiedzialnego za nudności zmniejsza się – nie jest on już potrzebny dziecku, bo nie musi stymulować ciałka żółtego do produkcji progesteronu. Teraz produkuje go łożysko i to właśnie progesteron jest odpowiedzialny za zwolnioną perystaltykę jelit, która prowadzi do problemów z wypróżnianiem się, zgagi oraz wzdęć. Aby ich uniknąć i pomóc układowi trawiennemu w pracy, pij dużo wody, jedz mniej, ale częściej i sięgaj po produkty bogate w błonnik. W 13. tygodniu ciąży możesz też dostrzec kolejne zmiany będące skutkiem ciąży: niektóre mamy skarzą się na pogorszenie cery, albo – przeciwnie – na poprawę jej stanu. Wszystko zależy od tego, jak zareagujesz na zmiany hormonalne, które zachodzą w twoim organizmie. Ponieważ zwiększyła się objętość krwi możesz nabrać zdrowych rumieńców. Uroda w ciąży: jakie problemy z cerą mogą pojawić się w ciąży? Inny typowy dla końca pierwszego trymestru ciąży objaw to powiększenie się piersi. To również sprawka hormonów, choć akurat niewiele kobiet ma do nich o to pretensje. Z czego wynika tkliwość piersi w ciąży? Z czego wynika tkliwość piersi? 13 tydzień ciąży: najważniejsze zalecenia 13. tydzień ciąży to czas, kiedy ryzyko poronienia zmniejsza się o 65 proc. Mimo to niepokoisz się każdym nietypowym objawem, który u siebie zauważasz. Na przykład plamieniem. To rzeczywiście sygnał, że z ciążą może dziać się coś złego, ale niekoniecznie. W okresie, kiedy macica rośnie dynamicznie i jest bardzo ukrwiona, może dojść do niewielkich plamień. Jeżeli nie towarzyszy im silny ból podbrzusza czy skrzepy, nie ma powodu do strachu. Jeżeli plamienie zamienia się w krwotok, powinnaś jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Krwawienie w ciąży: przyczyny krwawień w pierwszej połowie ciąży Ponieważ twoje piersi są teraz większe, kup sobie nowy biustonosz, by ich nie drażnić i nie uciskać – wybierz większą miseczkę, ale również większy obwód pod biustem – za kilka tygodni poczujesz, że był to dobry pomysł. Wybieraj te z szerokimi ramiączkami, bo twoje piersi są teraz cięższe i wymagają dobrej podpory. Właściwy BIUSTONOSZ na czas ciąży i karmienia Przeczytaj również: Drugi trymestr ciąży 14. tydzień ciąży 15. tydzień ciąży 16. tydzień ciąży Redaktor prowadząca serwisu. Dziennikarka z 25–letnim stażem. Od początku związana z tematyką dziecięcą i zdrowotną - pracowała m. in. w magazynie "M jak mama". W specjalizuje się w tematyce ciążowej i porodowej. Prywatnie – mama trójki dorastających dzieci. Chętnie czyta i spaceruje po lesie z psem. Katarzyna Sokołowska opublikowała pierwsze zdjęcie maleństwa i ujawniła jego płeć Jurorka „Top model” kilka dni temu urodziła swoje pierwsze dziecko. Tym samym spełniła swoje wielkie marzenie o macierzyństwie w wieku 49 lat. Szczęśliwa mama opublikowała pierwsze zdjęcie swojej pociechy, potwierdzając tym samym medialne doniesienia o szczęśliwym porodzie. Katarzyna Sokołowska informację o ciąży długo utrzymywała w tajemnicy. Dopiero w zaawansowanej ciąży zdradziła, że zostanie mamą. W jednym z wywiadów zdradziła wówczas, że maleństwo przyjdzie na świat dzięki metodzie in vitro. Również moment porodu utrzymała w tajemnicy. Dopiero kilka dni po nim zdecydowała się pokazać zdjęcie dziecka i ujawnić jego płeć. Przeczytaj: Marcin Mroczek pokazał swoją kryjówkę przed dziećmi. Typowy ojciec - matki wiedzą, kiedy "to" robicie Katarzyna Sokołowska pokazała zdjęcie syna „Szczęście” – tak oszczędnie świeżo upieczona mama podpisała zdjęcie słodkich stópek noworodka, które dodała na Instagramie. W hashtagach zaś zdradziła, że na świecie powitała małego chłopca. Przyznała także, że jest przepełniona miłością i wdzięcznością. Przyjaciele oraz fani jurorki „Top model” od razu pośpieszyli z gratulacjami. Pod postem pojawiło się całe mnóstwo miłych komentarzy. „Ciocia Kinga uwielbia od pierwszego dnia. Gratulacje i najlepsze życzenia dla wspaniałych Rodziców!” - napisała Kinga Rusin. „I to jest właśnie to nieopisywalne szczęście. Jesteście bardzo dzielni i cieszę się, że mogliśmy na Was patrzeć w tym czasie. Cieszcie się sobą i z niczym nie spieszcie” – gratulowała Lara Gessler. „Kasia, cudowna wiadomość! Niech miłość będzie z Wami” – napisała z kolei Anita Werner. My również dołączamy się z wielkimi gratulacjami i życzymy dużo dużo szczęścia. Przeczytaj także: Ewa Farna tłumaczy się z nieobecności w mediach i pokazuje córkę. Co za burza włosów Adobe Stock Płód ludzki jeszcze do niedawna był niezwykłą tajemnicą. Tak naprawdę nikt nie mógł go przecież zobaczyć. Teraz płód ludzki może obejrzeć każdy. W serwisie prezentujemy wysokiej klasy zdjęcia, jak wygląda rozwój płodu ludzkiego na każdym etapie ciąży, miesiącu po miesiącu, a nawet tydzień po tygodniu! Ciąża i rozwój płodu: zdjęcia Płód ludzki w ciągu 9 miesięcy ciąży przechodzi niezwykłą metamorfozę. Od ledwo dostrzegalnej kropeczki w 3. tygodniu ciąży, po ok. półmetrowego człowieka w dniu porodu. Z tygodnia na tydzień dziecko w brzuchu jest coraz większe, silniejsze, piękniejsze. Rozwijają się jego narządy wewnętrzne, ale też kształtuje wygląd zewnętrzny oraz… osobowość. Przyszłe mamy często twierdzą, że najtrudniejsze są pierwsze i ostatnie tygodnie tego odmiennego stanu. Na początku dokuczają ciężarnej mdłości, zawroty głowy, jest słaba i senna. Z kolei w końcówce ciąży zmaga się z zatrzymywaniem wody w organizmie i opuchnięciami, bolącym kręgosłupem i nieustannym parciem na pęcherz. I nie może się doczekać, kiedy w końcu zobaczy swoje ukochane maleństwo! A ono w brzuchu rośnie i rośnie. Zobacz rozwój płodu tydzień po tygodniu na zdjęciach. Sprawdź też, co czeka cię podczas tego czasu. Możesz także obejrzeć wzruszający film o rozwoju płodu tydzień po tygodniu. Rozwój płodu miesiąc po miesiącu Do zapłodnienia dochodzi poprzez połączenie się komórki jajowej z plemnikiem (gamety męskiej z żeńską). Powstaje wtedy tzw. zygota. Początek ciąży następuje, gdy zygota dostanie się do macicy i zagnieździ w błonie śluzowej. Co dzieje się dalej? Tłumaczymy, jak przebiega rozwój płodu w każdym miesiącu ciąży. Pierwszy miesiąc Rozpoczęcie ciąży liczy się już od pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Prawda jednak jest taka, że kobieta fizycznie w ciąży jest zwykle dopiero w okolicy 14-16 dnia od daty ostatniej miesiączki, czyli w momencie, gdy dochodzi do zapłodnienia. Po ok. 6-7 dniach od zapłodnienia zygota zaczyna zagnieżdżać się w błonie macicy (następuje implantacja blastocysty). Po okresie implantacji rozpoczyna się okres zarodkowy, który trwa do ok. 8 tygodnia ciąży. To właśnie wtedy kształtują się najważniejsze organy wewnętrzne dziecka. Drugi miesiąc W drugim miesiącu ciąży dziecko jest już w okresie płodowym. To właśnie w tym czasie jego części twarzy oraz zaczątki uszu nabierają już kształtu, rosną paluszki (u rąk i stóp) oraz paznokcie. Dziecko zaczyna wykonywać swoje pierwsze ruchy, jednak nie są one jeszcze odczuwalne dla jego mamy. Wraz z końcem drugiego miesiąca ciąży dziecko ma już wykształcone narządy, szkielet i kończyny. W pełni rozwinięte jest także łożysko, przez które w następnych miesiącach dziecko będzie mieć dostarczane niezbędne substancje odżywcze. Trzeci miesiąc To właśnie w tym miesiącu zaczynają kształtować się już narządy rodne dziecka. Zaczyna ono słyszeć odgłosy i reagować na światło. Wykonuje też pierwsze ruchy oczami. Pojawia się także odruch ssania i bardzo delikatne włoski na głowie malucha (lanugo). Dziecko w tym okresie staje się już wrażliwe na dotyk. Maluch mierzy ok. 6,3 cm, a waży 14 g (licząc od czubka głowy do pośladków). Czwarty miesiąc W czwartym miesiącu ciąży dziecko ma już brwi i rzęsy, a także własne linie papilarne. Zaczyna ziewać i mieć czkawkę. Mierzy wtedy prawie 13 cm i waży ponad 140 gramów. Na tym etapie coraz intensywniej tworzy się jego tkanka tłuszczowa. Dziecko potrafi już ssać i łykać wody płodowe, dzięki czemu po narodzinach będzie umiało ssać mleko matki. Piąty miesiąc Dziecko coraz bardziej przybiera na wadze, jego rysy twarzy są już w pełni wykształcone. Maluch słyszy także bicie serca swojej mamy, szum krwi, która przepływa przez jej żyły, a także odgłosy dochodzące z żołądka i jelit. Mierzy już 18–20 cm i waży ok. pół kilograma. Na tym etapie można też określić już, czy urodzi się chłopiec, czy dziewczynka. Szósty miesiąc W szóstym miesiącu ciąży dziecko zaczyna mieć już swój własny rytm dobowy snu oraz czuwania. Ma także większą świadomość otaczającego go świata. Jeżeli jego mama np. przestraszy się czegoś – dziecko również to odczuje. W tym miesiącu dziecko zaczyna rozpoznawać w płynie owodniowym różne smaki, które spożywa jego mama, otwiera także swoje powieki. W 6. miesiącu ciąży maluch mierzy około 38 cm i waży ponad 1000 g. Siódmy miesiąc W 7. miesiącu ciąży dziecko zaczyna się już powoli przygotowywać do porodu, odwracając głową w dół. Jego kości zaczynają powoli twardnieć, jednak czaszka malucha nadal pozostaje miękka (ułatwi mu to przejście przez kanał rodny). Pod koniec siódmego miesiąca dziecko waży już ok. 1,6 kilograma i mierzy ok. 45 cm długości. W 29. tygodniu ciąży intensywnie rośnie też głowa dziecka, by pomieścić rozwijający się mózg. Maluch na tym etapie przejmuje już przeciwciała od swojej mamy, dzięki którym po urodzeniu będzie odporny na różne choroby. Ósmy miesiąc Na tym etapie dziecko nadal rośnie, jednak już trochę wolniej. Przesuwa się w kierunku miednicy, a w brzuchu mamy zaczyna mu się już robić odrobinę ciasno. Dziecko w tym okresie zaczyna także gromadzić zapasy żelaza, które przez pierwsze pół roku życia będą go chroniły przed anemią. Wraz z końcem 8. miesiąca dziecko waży już ok. 2 kilogramów i ma około 50 cm długości. Dziewiąty miesiąc W jelitach dziecka zgromadziła się już smółka, którą maluch wydali w ciągu pierwszych dni życia. Z jego skóry zaczyna znikać maź płodowa, jego włoski zaczynają się robić dłuższe i grubsze. Pod koniec 9. miesiąca ciąży mierzy ono od 48 do 64 cm i waży od 2700 do 4500 kg. W 9. miesiącu ciąży dziecko osiąga już pełną dojrzałość i jest gotowe do przyjścia na świat. Tym bardziej że w brzuchu mamy zaczyna mu już brakować miejsca! Zobacz też: Fazy rozwoju płodu ludzkiego Rozwój płodu: jak rozwija się płód tydzień po tygodniu Kiedy czuć ruchy dziecka: jak rozpoznać pierwsze ruchy dziecka i kiedy je czuć w drugiej ciąży? Piękna Owulacja to inaczej jajeczkowanie. Polega na tym, że dojrzała komórka jajowa zostaje uwolniona z pęcherzyka Graafa. U zdrowej kobiety występuje tylko raz w danym cyklu miesięcznym. Termin owulacji zależy od długości cyklu kobiety. Jeśli trwa 28 dni, następuje ona wówczas ok. 14. dnia cyklu. Przy dłuższych cyklach jajeczkowanie przypada na 14 dni przed końcem cyklu. Piękna Kiedy komórka jajowa zostanie uwolniona, wówczas plemnik ma 24 godziny, by do niej dotrzeć. Gdy plemnik dotrze już do komórki jajowej – musi pokonać jej błonę. Robi to dzięki enzymom, które znajdują się w torebce na jego główce. Rozpuszczają one powłokę ochronną, a plemnik dostaje się do komórki jajowej i zapładnia ją. Piękna Pierwszy dzień krwawienia uznawany jest już za początek pierwszego miesiąca ciąży. Faktycznie do zapłodnienia dochodzi jednak za ok. 10-18 dni od tego momentu. Drugi tydzień ciąży to tak naprawdę początek dni płodnych. Do owulacji dochodzi ok. 14 dnia cyklu. Kiedy komórka jajowa zostanie już uwolniona z jajnika, w ciągu kolejnych 24 godzin może dojść do zapłodnienia. Piękna Gdy komórka jajowa (gameta żeńska) połączy się z plemnikiem (gametą męską) powstaje wtedy zygota. 3. tydzień ciąży to moment, w którym zaczyna rozwijać się w tobie dziecko. Tak naprawdę jest to 1. tydzień nowego życia. Na tym etapie zarodek jest nazywany morulą, wynika to z tego, że przypomina owoc morwy. Piękna Wiesz, że w chwili zapłodnienia już zostały rozstrzygnięte takie kwestie, jak osobowość, wygląd czy płeć dziecka? Około 6. dnia od zapłodnienia zarodek dociera do macicy. Wtedy właśnie rozpoczyna się proces implantacji. Na tym etapie zarodek mierzy około dwóch setnych milimetra i można go dostrzec jedynie pod mikroskopem. Ale bardzo szybko rośnie! Piękna 4 tydzień ciąży Zarodek jest już zagnieżdżony w macicy. W ciągu tygodnia znacznie urósł, mierzy teraz ok. 1,7 mm. Ma już też serduszko – maleńkie jak ziarenko piasku. Na tym etapie, za sprawą zgięcia ogonowego i głowowego, zarodek ma kształt litery C. Następuje wtedy również oddzielenie się zarodka od pęcherzyka żółtkowego. W 4. tygodniu ciąży zaczynają być widoczne dołki uszne, z których powstanie ucho wewnętrzne. Wtedy też powstają łuki skrzelowe oraz pączki kończyn dolnych. Maluch za sprawą łożyska i zaczątków pępowiny zaczyna otrzymywać niezbędne składniki odżywcze z organizmu swojej mamy. Piękna 5. tydzień ciąży W 5. tygodniu zaczyna pracować mózg dziecka, choć wciąż bardzo daleko mu do doskonałości. Głowa stanowi teraz połowę całego ciała maluszka. Na początku tego tygodnia dziecko mierzy 2 mm, ale codziennie przybywa mu ok. 1 mm! Wokół zarodka zaczynają się tworzyć wody płodowe. To właśnie w 5. tygodniu ciąży rozwija się krwiobieg dziecka, w którym zaczyna krążyć już krew. Formują się też naczynia pępowinowe i łożysko. Maluszek ma też już twarz. Uwypuklają się gałki oczne pod wciąż zamkniętymi powiekami, formują się język i szczęka, w której są zawiązki mlecznych zębów. W 5. tygodniu ciąży zaczynają u dziecka rozwijać się zawiązki kończyn. Ma ono także już początek mózgu i kręgosłupa. Wykształca się również centralny układ nerwowy. Piękna 6. tydzień ciąży Zarodek mierzy teraz ok. 3-4 mm, ale bardzo szybko rośnie. W ciągu tygodnia podwoi swoje wymiary. Gdy jego długość przekroczy 5 milimetrów, będzie można usłyszeć bicie serca w badaniu USG. Dziecko ma teraz widoczną główkę i podkurczone nóżki, które wyglądają jak ogonek. Posiada zaczątek nosa, a także zawiązki palców u dłoni i stóp. Serce zaczyna już pompować krew. To właśnie wtedy u dziecka powstaje ośrodkowy układ nerwowy, układ pokarmowy, układ wydalniczy. Wyraźnie widoczne są także jego rączki i nóżki, jednak ciągle są zrośnięte z tułowiem, za pomocą specjalnej błony. W 6. tyg. ciąży formują płaskie kości czaszki. Wytwarza się także podniebienie i przewód nosowo-łzowy. Piękna 7. tydzień ciąży Płód mierzy już 1 cm. Przez najbliższe dni będzie wzrastać o kolejny milimetr dziennie. Jego serce bije teraz bardzo szybko: 140-160 razy na minutę. W 7. tygodniu ciąży u dziecka wykształciła się już pępowina, która dostarcza mu najważniejsze składniki odżywcze. Pamiętaj, by zdrowo się odżywiać i dostarczać organizmowi cennych składników odżywczych. W 7. tygodniu ciąży zarodek coraz bardziej zaczyna przypominać małego człowieka. Jest to także czas, kiedy wykształciły się już u niego podstawowe strefy mózgu: przedmózgowie, śródmózgowie, tyłomózgowie. Pamiętaj jednak, że mózg maluszka będzie się rozwijał jeszcze długo po urodzeniu. Następują też duże zmiany w wyglądzie. Pojawiają się zaczątki ust, a po bokach głowy widać oczy w postaci dwóch czarnych plamek. Na dłoniach są już pierwsze linie papilarne. Piękna 8. tydzień ciąży W końcówce drugiego miesiąca ciąży zarodek mierzy ok. 15-18 mm. Kształtują się stopy u nóg, a u rąk kciuki. To także czas formowania się zawiązków narządów wewnętrznych. Kręgosłup i żebra są natomiast cieniutkie jak niteczki. Dziecko ma też już rozwinięte ucho wewnętrzne i właśnie kształtują się jego powieki. Wydłuża się też tułów. Dłuższe i bardziej widoczne stają się też nogi i ramiona dziecka. W tym tygodniu tworzy się też chrzęstny szkielet dziecka. Płód ma już własną grupę krwi. Jest kompletnym człowiekiem (choć bardzo malutkim i jeszcze niedoskonałym). Cały czas porusza się w wodach płodowych (póki co ma dużo miejsca). Piękna 9. - 10. tydzień ciąży Zaczynają się też kształtować genitalia. Póki co są za małe, by zobaczyć je na badaniu USG. Poza tym ciało dziecka pokryte jest meszkiem zwanym lanugo. W 9. tygodniu ciąży Twój maluszek ma już ok. 2,5 cm i waży 2 gramy! Między głową a tułowiem zaczyna się uwydatniać szyja. W mózgu tworzą się natomiast półkule mózgowe. W 10. tygodniu ciąży wszystkie wykształcone narządy zaczynają teraz dalej się rozwijać i dojrzewać. Dziecko ma już kubki smakowe, dzięki czemu może rozpoznawać smak wód płodowych. Połykanie ich to ważny trening dla rozwoju układu pokarmowego oraz oddechowego. Piękna 11 tydzień W 11. tygodniu dziecko mierzy już ok. 5 cm! Ma bardzo delikatną, cienką skórę, która póki co jest przezroczysta. U dziewczynek rozwijają się teraz jajniki, a u chłopców następuje wydłużenie penisa. Piękna 12. - 13. tydzień ciąży W 12. tygodniu ciąży dziecko mierzy już ponad 6 cm i waży ok. 14 g. Narządy płciowe są już całkowicie ukształtowane (choć wciąż maleńkie). W pełni uformowane są też już ramiona i nogi. Dziecko jest też bardzo wrażliwe na każdy dotyk. Gwałtownie się porusza, gdy tylko muśniesz ścianę macicy. Łącząca was pępowina jest już w pełni ukształtowana, ale jej długość będzie się jeszcze zmieniać. 13. tydzień ciąży to już 2. trymestr ciąży. Dziecko mierzy wtedy już ok. 7,5 cm. Połowę długości ciała stanowi głowa (w chwili porodu będzie to jedynie jedna czwarta). Piękna 14. -15. tydzień ciąży W 14. tygodniu ciąży twoje dziecko ma już 10 cm długości i waży ok. 50 g (czyli tyle, ile pół tabliczki czekolady). Potrafi ssać kciuk i stroić różne miny. W 15. tygodniu ciąży od czubka głowy do pośladków twoje dziecko mierzy już ok. 13 cm. Jest niewiele mniejsze od twojej dłoni. Jego mięśnie są coraz mocniejsze, dzięki czemu już wkrótce będziesz mogła poczuć pierwsze kopniaki. Piękna 16. tydzień ciąży W 16. tygodniu ulubionym zajęciem dziecka jest ciągłe gimnastykowanie się i rozciąganie. Lubi też słuchać twojego głosu – słyszy, gdy coś mówisz lub śpiewasz, więc rób to jak najczęściej. W 16. tygodniu ciąży dziecko zaczyna słyszeć pracę narządów swojej mamy – jej bicie serca, pracę jelit. Pod zamkniętymi powiekami delikatnie przewraca już gałkami ocznymi. Twoje dziecko wciąż trenuje, ty też możesz. Wybieraj aktywności, które wzmocnią mięśnie pleców i poprawią krążenie krwi. Dzięki temu unikniesz żylaków, a poród pójdzie ci sprawniej. Piękna 17. - 18. tydzień ciąży 17. tydzień ciąży to już początek 5 miesiąca ciąży. Dziecko waży już ok. 140 g, ale teraz szybko nabiera tkanki tłuszczowej. Wciąż jednak ma mnóstwo miejsca w brzuchu do fikania koziołków. Serce maluszka na tym etapie przepompowuje nawet do 30 litrów krwi dziennie. Maluch trenuje ssanie i połykanie wód płodowych. To dzięki temu rodzi się już z umiejętnością picia mleka mamy. Bardzo lubi też bawić się pępowiną! Na tym etapie maluch potrafi już zaciskać piąstki. Widoczne stają się także jego narządy płciowe. W 17. tygodniu ciąży dziecko odczuwa już emocje swojej mamy – wie, kiedy jesteś smutna, a kiedy radosna. Z kolei w 18. tygodniu ciąży dziecko mierzy już ok. 14 cm. W brzuchu zaczyna robić się coraz ciaśniej, przez co dziecko coraz częściej będzie kopać w ściany macicy (już wkrótce to poczujesz!).Komory serca zaczynają się już dzielić, a to sprawia, że powstaje między nimi przegroda. Na tym etapie malutkie uszka dziecka zaczynają powoli odstawać od głowy. Wiesz, że twoje dziecko miewa już czkawkę? Możesz ją rozpoznać, gdy poczujesz nagłe podskoki. Doskonali też kolejną umiejętność – ziewanie. Zaczyna także rejestrować dźwięki, więc możesz już do niego czule mówić. W 18. tygodniu ciąży nadal rozwija się układ pokarmowy malucha, jednak trzustka i wątroba są już całkowicie sprawne. Oczy maluszka zaczynają już reagować na światło (mimo tego, że są zamknięte). Dodatkowo potrafi on już zginać palce u stóp oraz za nie chwytać. Piękna 19. - 20. tydzień ciąży W 19. tygodniu ciąży dziecko waży już ćwierć kilograma. Mierzy 15 cm, a jego ciało pokrywa maź płodowa. Na tym etapie wykształca się także układ regulacji temperatury ciała. Maluch reaguje już także na różne bodźce zewnętrzne, np. hałas. W 20 tygodniu ciąży dziecko urosło od poprzedniego tygodnia o kolejny centymetr. Teraz mierzy już 16 cm, a waży 280 g. Teraz też zacznie przybierać jeszcze bardziej by w chwili narodzin ważyć ok. 10 razy więcej niż w 20. tygodniu. W 20. tygodniu ciąży u dziecka wytwarzają się połączenia między komórkami nerwowymi, które są odpowiedzialne za pamięć i myślenie. Maluch w tym okresie lubi ssać swój kciuk. Dziewczynki w 20. tygodniu mają już w pełni ukształtowane macice. Natomiast u chłopców jądra powoli zstępują z jamy brzusznej. Skóra dziecka wciąż jest jednak przezroczysta, dzięki czemu widoczne są naczynka krwionośne. Piękna 21. tydzień ciąży Twoje dziecko przypomina już noworodka w wersji mini. Ma ok. 18 cm długości i waży ponad 300 g. Jego ręce i nogi mają już prawidłowe proporcje. W pełni uformowane są też jego paluszki u rąk i stóp. W tym czasie też następuje rozwój układu nerwowego dziecka. Piękna 22. -24 tydzień ciąży W 22. tygodniu ciąży nosisz w sobie już pół kilogramowego człowieka! I jest coraz ładniejszy: ma brwi, rzęsy, włoski (choć na razie bez pigmentu). Rozwija też swoje zmysły - słyszy różne dźwięki, bada dotykiem pępowinę, reaguje na światło (możesz to sprawdzić, przystawiając włączoną latarkę do brzucha). W 23. tygodniu ciąży maluch bardzo szybko rośnie, za kilka tygodni będzie ważył dwa razy tyle, co teraz. Dziecko swoimi proporcjami coraz bardziej przypomina już noworodka. Prawie całkowicie rozwinięte są już płuca dziecka i najważniejsze organy wewnętrzne. W 24. tygodniu ciąży dziecko ma już ok. 22 cm długości i waży ok. 700 g. Jego buzia jest już prawie ukształtowana. Możesz zauważyć, że ma już swój rytm dobowy snu i czuwania. 24. tydzień ciąży jest także czasem, kiedy u dziecka wytwarza się niezmiernie dużo połączeń nerwowych w mózgu, co będzie miało wpływ na jego rozwój w przyszłości. Fotolia 25. - 28 tydzień ciąży W 25. tygodniu ciąży maluch zaczyna już trenować oddychanie. Zaczynają mu się otwierać nozdrza, dzięki czemu może wdychać i wydychać wody płodowe. Pęcherzyki płucne też już są prawie gotowe, by już wkrótce zaczerpnąć po raz pierwszy powietrza. 26. tydzień ciąży jest to czas, kiedy dziecko po raz pierwszy otwiera swoje powieki. Twoje dziecko powinno spędzić w brzuchu jeszcze kilkanaście tygodni. Waży jedynie ok. kilograma i ma ok. 23 cm wzrostu. W 27. tygodniu dziecko waży już ponad kilogram i mierzy ok. 38 cm. Dużo śpi, ok. 15 godzin na dobę. Kiedy jest aktywne, coraz mocniej i częściej kopie. Większość funkcji życiowych maluszka i jego organów działa już prawidłowo. Z kolei w 28. tygodniu ciąży dziecko mierzy już ok. 40 cm. W tym tygodniu intensywnie rozwijają się jego płuca i mózg. Piękna 29. - 30. tydzień ciąży W 29. tygodniu ciąży dziecko waży już ok. 1,3-1,4 kg. W ciągu najbliższych tygodni jego waga będzie jednak znacznie wzrastać. W dniu narodzin będzie ok. 3 razy cięższe niż teraz. 29. tydzień to czas, kiedy zwiększa się objętość mózgu dziecka, a więc jego główka także staje się większa. Maluch zaczyna już także reagować na ból. Trzy czwarte ciąży już za tobą. Ruchy maluszka zwalniają, ponieważ ma on coraz mniej miejsca w brzuchu. W 30. tygodniu intensywnie rozwija się jego mózg, pod którego powierzchnią tworzy się coraz więcej fałd. Piękna 31. - 34. tydzień ciąży Na tym etapie dzieci rosną już we własnym tempie. Przeciętnie maluch w 31. tygodniu ciąży ma ok. 45 cm i waży ok. 1,5 kg. W każdym tygodniu przybiera kolejne 100 g. Jest to czas, kiedy wzrost dziecka zwalnia, a zaczyna ono magazynować tkankę tłuszczową. Dziecko na tym etapie może już bardziej świadomie kontrolować swoje ruchy, odczuwa także emocje i uczucia. W 32. tygodniu ciąży możesz już przewidzieć, jaki temperament będzie miało twoje dziecko. Jeśli ciągle wierci się w brzuchu, to znak, że jest bardzo żywiołowe. Jeśli natomiast mało kopie i jest spokojne, to po narodzinach prawdopodobnie nadal takie będzie. Skóra dziecka (za sprawą większej ilości tkanki tłuszczowej) jest już mniej przejrzysta. W 33. tygodniu dziecko waży już ok. 2 kg. Od tego tygodnia zaczyna budować się jego układ odpornościowy za sprawą przeciwciał, jakie od ciebie otrzymuje. Nieustannie trenuje oddychanie, wdychając i wydychając wody płodowe. W 34. tygodniu ciąży twoje dziecko mierzy już ok. 46-55 cm! Właściwie wygląda już niemal tak, jak noworodek. W tym tygodniu większość dzieci kończy już swój rozwój fizyczny w brzuchu mamy. Piękna 35. - 36. tydzień ciąży W 35. tygodniu ciąży dziecko już raczej nie rośnie, ale za to intensywnie przybiera na wadze. Do osiągnięcia wagi noworodkowej brakuje mu jeszcze ok. kilograma. Od tego tygodnia zaczyna gromadzić sobie zapasy żelaza, by uniknąć anemii w pierwszych miesiącach po narodzinach. W 36. tygodniu ciąży dziecko jest już właściwie gotowe do przyjścia na świat. Jeśli urodzi się po 36. tygodniu ciąży, nie będzie już oficjalnie wcześniakiem. Najpóźniej do końca tego tygodnia maluch powinien obrócić się główką do dołu. Piękna 37. - 38. tydzień ciąży To już połowa 9. miesiąca. W 37. tygodniu ciąży dziecko ma coraz mniej miejsca w brzuchu, więc jego ruchy także zaczynają być już ograniczone. Jego główka stanowi 1/4 długości całego ciała. Możesz zauważyć, że dziecko jest teraz spokojniejsze, ma znacznie mniej miejsca do poruszania się. W 38. tygodniu ciąży dziecko powinno ważyć min. 2,5 kg. Jeśli jego waga jest znacznie większa, może być to wskazaniem do cesarskiego cięcia. Piękna 39. - 40. tydzień ciąży Raczej nie czujesz już kopniaków, ale rozpychanie lub przeciąganie się malucha. Licz jego ruchy i gdy tylko zauważysz coś niepokojącego, skontaktuj się z lekarzem prowadzącym. Pamiętaj, by nie bać się porodu, bo to może jedynie go niepotrzebnie opóźnić. Dziecko leży już naprawdę nisko w miednicy, czekając na przyjście na świat. Skierowane jest główką do dołu. Już za chwilę w końcu się zobaczycie! Upewnij się, że twoja torba do szpitala zawiera wszystko, co niezbędne.